Καλώς ήρθατε στο «Αρχείο Στάθη Ευσταθιάδη»!

Εδώ, θα ανακαλύψετε ήχους του Πόντου και φωνές από το παρελθόν αντηχούν στο παρόν. Πρόκειται για μουσικές ηχογραφήσεις και σπάνιες ραδιοφωνικές εκπομπές, μέσα από τις οποίες θα ταξιδέψετε στις ρίζες του ποντιακού ήχου, όχι μόνο μουσικά αλλά και ακούγοντας τη μελωδικότητα των απλών λόγων του λαού.

Ο Στάθης Ευσταθιάδης συνομιλεί με πρόσφυγες πρώτης (και δεύτερης αργότερα) προσφυγικής γενιάς με απόλυτη φυσικότητα, σαν να τους ρωτά «από που είσαι;» και περιμένεις να ακούσεις «από τη Θεσσαλονίκη, από το Κιλκίς, από την Κοζάνη» αλλά ακούς φωνές μιας άλλης εποχής: «γεννήθηκα στη Μανδρακενή», «πήγα σχολείο στο Καρς», «επαρχάρευα στα Τσικομάντρια του Χαψίκιοϊ». Λες και παρενέβη η τεχνητή νοημοσύνη και ζωντάνεψε χαρακτήρες, ήθη, πατρίδες. Άλλοτε, με ομαδικές συνεντεύξεις (ομάδες εστίασης/focus groups) συνομιλεί με πολλούς κατοίκους ενός χωριού. Με το γνωστό χιούμορ που τον διέκρινε, αμφισβητεί, χαριτολογεί και εκμαιεύει στοιχεία σημαντικά για την κάθε τοπική κοινωνία.

Άλλες φορές, συμμορφωμένος στις επιταγές του αλλοτινού ραδιοφώνου «σκηνοθετεί» συνεντεύξεις: πρώτα θα πεις το όνομά σου, μετά που γεννήθηκες και μετά το τάδε τραγούδι! Πάμε! Ένα, δύο, τρία…

Ως μαθητής του Στίλπωνα Κυριακίδη, αλλά και ως μουσικός ο ίδιος, δίνει έμφαση στις μουσικές καταγραφές. Ωστόσο δε λείπουν οι διηγήσεις για την ιστορική πατρίδα, για τις κοινωνικές δομές, για άλλες προσωπικές συγκινήσεις.

Πέρα από τα ηχητικά ντοκουμέντα, ο επισκέπτης μπορεί να ξεφυλλίσει εκατοντάδες σελίδες με διαλέξεις, κείμενα εκπομπών, χειρόγραφα δίστιχα και άλλα σημαντικά έντυπα αρχεία του Ευσταθιάδη.

Ο Στάθης Ευσταθιάδης ήταν μια πληθωρική προσωπικότητα με οξύνοια, χιούμορ, πείσμα, θέληση για ζωή. Τα χαρακτηριστικά του φαίνονται ξεκάθαρα στα ηχητικά αρχεία. Η στέρηση της όρασης όξυνε άλλες αισθήσεις αλλά κυρίως την ενσυναίσθηση για τον προσφυγικό λαό αλλά και το ιερό χρέος καταγραφής του.

Σε μια εποχή όπου ήθη και έθιμα βαίνουν την εποχή της μετανεωτερικότητας, σε μια μουσική στιγμή όπου υπάρχει αδιέξοδο ως προς την εύρεση μελωδιών με ποντιακό ηχόχρωμα, το «Αρχείο Ευσταθιάδη» επαναπροσδιορίζει τη σχέση καθενός με τη ρίζα του, παραδίδοντας στον ακροατή/αναγνώστη νέα, συνθετικά βιώματα. Αποτελεί, ίσως, μια γέφυρα που μας ενώνει με το μουσικό παρελθόν μας.

Για τους απογόνους ξεριζωμένων προσφύγων δεν είναι απλώς μια ζώσα παράδοση. Είναι τρόπος ζωής, έκφραση της ψυχής.

Καλή περιήγηση, καλό «ταξίδι»!